پارچه ی ریون
در مقاله های قبل مکرر درباره ی الیاف طبیعی و مصنوعی صحبت کردیم، در این پست قصد داریم، پارچه ی ویسکوز که یکی از الیاف پر استفاده در صنعت پوشاک است که گاهی با پلی استر اشتباه گرفته میشود را بررسی کنیم. الیاف ویسکوز یا ریون نیمه مصنوعی است در این پست ریون را بطور کامل معرفی خواهیم کرد.
ماهیت پارچه ی ریون طبیعی است یا مصنوعی؟
پارچه ی ویسکوز (ریون) برخلاف تصور عمومی که گمان میکنند که پارچه ی ریون از الیاف مصنوعی تشکیل شده است ویسکوز پایه طبیعی نیز دارد و از نوع الیاف سلولوزی و گیاهی است.
قبلا هم گفتیم بطور کلی الیاف به 2 دسته الیاف طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند الیافی چون کتان، پنبه، پشم که بطور مستقیم از گیاهان و پشم حیوانات بدست می آیند و الیاف مصنوعی را از موادی چون مغزچوب، پنبه، شیر، زغال سنگ، آب و مواد دیگر تهیه می کنند، برخی ازاین الیاف مصنوعی به قدری عالی ساخته می شوند که به ظاهر هیچ فرقی با الیاف طبیعی ندارند درمیان این ها از همه معروف تر گویا ریون است که از پنبه، مغز چوب و البته کاغذ به دست می آید.
تاریخچه ی پارچه ی ریون
در ﺳﺎل 1891 توسط دو شیمیدان ﮐﺸﻒ و در ﺳﺎل 1892 ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﯿﺪ. وﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﮐﻢ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﻣﺪت ﻫﺎ ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺎري ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد. ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ داراي ﺳﻠﻮﻟﺰ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. ﻏﺎﻟﺒﺎً از اﻟﻮار درﺧﺘﺎن، ﺗﻔﺎﻟﻪ ﻧﯿﺸﮑﺮ، ﮐﺎه ﺑﺮﻧﺞ و ﮔﻨﺪم اﺳﺘﻔﺎده ﻣ ﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﻣﻮاد ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻤﯿﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ درﺻﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آن ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ اﺳﺖ در ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از رﺷﺘﻪ ﺳﺎز و اﺳﺘﺨﺮ اﻧﻌﻘﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻟﯿﺎف در ﻣﯽ آﯾﻨﺪ.
ریون در شکل های گوناگونی ساخته میشود
ریون را میتوان مانند،ابریشم، پشم و یا کتان تولید کرد چون ریون ساخته ی دست بشر است و آن را به هر گونه که بخواهند در می آورند. از به هم تابیدن ریون های کوتاه پرزدار نخی شبیه الیاف کتان و پشم به دست می آید و پارچه هایی که از آن بافته می شوند شکل پارچه -های پشمی و نخی هستند ولی برای جامه های کش باف و جوراب از نخ ریون استفاده می شود.
نوعی نخ مصنوعی و ضخیم ریون در تهیه ی طناب، لاستیک اتومبیل و همراه کائوچوی مصنوعی به کار می رود.
به هنگام تابیدن یا به عمل آوردن ریون گاهی الیاف ریون پاره می شود و یا درهم گیر می کند در گذشته این ها رامواد بی مصرف پنداشته همه را دور می ریختند ولی بعدا دریافتند که می توان همین الیاف پاره و به هم گره خورده را با ماشین های پشم ریسی شانه کرد و آنها را به صورت نخ ریسید، این کشف زمینه ی جدید درصنایع ریون گشود زیرا نخ هایی که بدین گونه بدست می آیند نرم و پرزدار بوده حالت پارچه های پشمی یا پشمی بسیار ظریف (فلانول) راپیدا می کرد، از آن پس دیگر چنین موادی را که قبلا بی مصرف می پنداشتند عمدا به وجود می آورند تا باریسیدن آن ها بتوانند نخ برای تهیه ی پارچه های بسیار مرغوب فراهم بیاورند.
خواص و ویژگی های پارچه ی ویسکوز
با مقایسه ی الیاف ویسکوز با پنبه به تشریح خواص الیاف ویسکوز خواهیم پرداخت:
اﺳﺘﺤﮑﺎم اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺮ ﺧﻼف ﭘﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺶ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻋﻠﺖ آن ﻧﯿﺰ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﻃﻖ آﻣﻮرف ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ اﺳﺖ و اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و رﻧﮕﭙﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ.
درﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ویسکوز % 12 ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ دارد درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﻨﺒﻪ % 8 ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ دارد.
ﺧﺎﺻﯿﺖ ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﯾﺴﮑﻮز از ﭘﻨﺒﻪ ﻧﯿﺰ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭼﺮوك ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻﯾﯽ دارد.
ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺻﺎف ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز از ﭘﻨﺒﻪ درﺧﺸﻨﺪه ﺗﺮ اﺳﺖ وﻟﯽ در آب ﺟﻮش اﯾﻦ درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ.
اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻧﮓ داده و ﺗﺎ 150 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﺣﺮارت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣ ﯽﮐﻨﺪ.
ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﻨﺒﻪ اﺳﯿﺪﻫﺎ، وﯾﺴﮑﻮز را ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﯾﺴﮑﻮز در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻠﯿﺎ و ﺳﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ.
بطورکلی پارچه های تهیه شده از الیاف ریون دارای:
- جذب رطوبت نسبتا بالا (در برخی موارد تا ۵۰% بیشتر از پنبه)
- خاصیت تنفس خوب
- راحتی بسیار قابل قبول و همینطور رنگپذیری مطلوب می باشد.
- پایین بودن خاصیت ایجاد الکتریسیته ساکن و مقاومت خوب در برابر گوله گوله شدن از دیگر خواص مطلوب ریون ها به شمار می رود.
کاربرد پارچه های ویسکوز در صنعت نساجی :
از الیاف ویسکوز بیشتر برای لباس های زنانه، شلوار زنانه، لباس ست زنانه، تی شرت مردانه، لباس مجلسی زنانه و… استفاده میشود.
راهنمای شستشو و مراقبت از پارچه ی ریون
1- شستشوی ویسکوز ریون
پیش از شستن این پارچه اولین قدم توجه به برچسب راهنمای لباس و دقت به نکات شستشو و خشک کردن آن است.
غالبا برای تمیز کردن پارچه های ریون روش خشکشویی پیشنهاد میشود.
اگر طبق برچسب شستشوی لباس مجاز به شستن پارچه به صورت دستی بودید.
حتما از آب ولرم استفاده نمایید و شوینده مایع گزینه مناسبتری نسبت به پودرهای شستشو است.
از چلاندن و کشیدن پارچه نیز هنگام شتسشو بپرهیزید تا آسیبی به بافت آن وارد نشود.
همچنین تنها زمانی میتوانید از ماشین لباسشویی برای شستن این دسته از پارچه ها استفاده نمایید که اجازه آن در اتیکت راهنمای شستشوی لباس داده شده باشد. در صورت مجاز بودن لباسشویی را روی دور آهسته تنظیم نمایید و از آب ولرم و شوینده معمولی و ملایم استفاده کنید.
2- معنی علائم روی لباس های ریون
پس از شستشوی پارچه ویسکوز ریون برای خشک نمودن، آن را روی سطح تمیز و صاف و در مقابل جریان هوای آزاد پهن کنید.
آویزان کردن این پارچه موجب میشود در طولانی مدت شکل خود را از دست بدهد.
همینطور از قراردادن بیش از حد لباس ویسکوز در زیر تابش آفتاب خودداری کنید زیرا استحکام آن کاهش میابد و رنگ آن دچار تغییر میشود.
3- اتو کردن پارچه ویسکوز ریون
این پارچه را در حالتی اتو کنید که کمی رطوبت بر روی خود داشته باشد. به این ترتیب چروکهای سطح لباس به آسانی از بین میروند.
نکته حائز اهمیتی که وجود دارد برق افتادن لباس در اثر اتوکردن می باشد.
برای جلوگیری از این مشکل لباس را از سطح داخلی آن یعنی پشت و رو اتو نمایید.
اگر میخواهید روی لباس را اتو کنید حتما از یک پارچه ی تمیز و پنبه ای استفاده کنید تا آسیبی به لباس شما نرسد.
دمایی که برای اتو تنظیم میکنید باید بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی گراد باشد.
